De vakbond en onderhandelingen over driekwartdwingend recht in cao's

Deze publicatie biedt een uniek inzicht in de wijze waarop vakbonden omgaan met afwijkingen van driekwartdwingend recht in cao’s. Voor het eerst worden de motieven en overwegingen van vakbondsbestuurders bij dergelijke afwijkingen systematisch in kaart gebracht. Daarnaast wordt een diepgaande analyse gepresenteerd van de rol van de vakbond in het cao-overleg. In een tijd waarin individualisering en flexibilisering van de arbeidsmarkt toenemen, blijft de cao een cruciaal instrument om werknemersbelangen te beschermen en sectorspecifieke maatwerkoplossingen te realiseren.

Cao’s spelen een fundamentele rol in het reguleren van arbeidsverhoudingen. Ze bieden werknemers bescherming en geven werkgevers tegelijkertijd de nodige flexibiliteit. De vakbond en onderhandelingen over driekwartdwingend recht in cao's toont aan hoe vakbonden, ondanks kritiek, cao’s inzetten als onderhandelingsinstrument, ook wanneer dit leidt tot afwijkingen van driekwartdwingend recht. Dit rechtsgebied stelt cao-partijen in staat om op sectorniveau bepaalde wettelijke rechten, zoals opzegtermijnen of contractduren, aan te passen.

Een belangrijk aandachtspunt in dit onderzoek is de rol van vakbonden bij dergelijke afwijkingen. In de praktijk hebben enkel vakbondsleden directe invloed op cao-afspraken, terwijl niet-leden vaak gebonden zijn aan deze afspraken zonder inspraak. Dit roept vragen op over de rechtvaardiging van deze constructie. De rechtspraak en politiek rechtvaardigen dit door de vakbond te zien als vertegenwoordiger van álle werknemers. Toch blijft de spanning bestaan tussen collectieve belangenbehartiging en individuele rechten.

Dit onderzoek is een case study van hoe de FNV omgaat met afwijkingen van driekwartdwingend recht. Op basis van semigestructureerde interviews met vakbondsbestuurders wordt geanalyseerd hoe zij tot hun beslissingen komen en welke overwegingen hierbij een rol spelen. De studie sluit af met aanbevelingen voor een betere wettelijke regeling en meer transparantie in het cao-overleg.

De vakbond en onderhandelingen over driekwartdwingend recht in cao's is in het bijzonder waardevol voor bestuurders en beleidsmakers binnen de vakbond die direct betrokken zijn bij cao-onderhandelingen. Uiteraard is het onderzoek tevens interessant voor een breder (juridisch) publiek dat zich bezighoudt met/zich interesseert in het (collectief) arbeidsrecht, (collectieve) arbeidsverhoudingen en de rol van de vakbond in het arbeidsvoorwaardenoverleg.

De vakbond en onderhandelingen over driekwartdwingend recht in cao's:
- Onderzoek naar de rol van vakbonden bij afwijkingen van driekwartdwingend recht in cao’s.
- Case study over de FNV en de belangenafweging tussen vakbondsleden en niet-leden.
- Inzicht in de onderhandelingsdynamiek en de rechtvaardiging van afwijkingen in de rechtspraak.
- Analyse op basis van semigestructureerde interviews met vakbondsbestuurders.
- Aanbevelingen voor een verbeterde wettelijke regeling en meer transparantie in cao-onderhandelingen.