Waarom moeten we ons meer druk gaan maken over stofjes als adenosine, cortisol, melatonine, serotonine en de lange zenuw nervus vagus, die je allemaal in je boek opvoert?
Het zijn signalen. Heb je er te veel of te weinig (last) van, dan geeft dat aan dat je te lang hebt gewerkt, te lang geconcentreerd bent geweest, stress aan het opbouwen bent of je motivatie afbreekt. Je kunt niet de gehele dag pieken. Je brein reageert daarop. Onderzoek heeft uitgewezen dat een violist maximaal vier uur per dag intensief kan studeren. Het verschilt van mens tot mens, maar per dag kun je niet veel meer dan vier uur gefocust zijn. De rest is opvulling. Hooguit een chirurg die een hele lange, ingewikkelde operatie moet doen, kan dan gefocust blijven. Maar normaliter is zo’n vier uur wel de max.
Toch lijken we momenteel niets anders te doen. We ‘pieken’ van meeting naar meeting, van mail naar mail, van klus naar klus, van call naar call. We staan altijd aan. Is dat de reden voor die hoge burn-outratio? Liefst 1,6 miljoen Nederlanders hebben burn-outklachten.
Dat is eigenlijk al begonnen in 2017/2018, toen we in paniek raakten door allerlei afleidingen als social media, mail en telefoon. Daardoor gingen we constant aan staan. Daar is tijdens corona een tweede laag bij gekomen. We leerden om thuis te werken en dat te waarderen. Zelf je tijd indelen, even sporten of een boodschapje doen tussendoor. Maar daarmee komt de vrijheid van het individu in de knel met het ritme van de groep. Onze agenda’s zijn een chaos geworden omdat ze door iedereen klakkeloos worden gevuld. Je kunt vaak een afspraak niet meer weigeren. We staan alleen nog maar in de gaan-gaan-gaan-modus. Deze onrust is funest voor onze productiviteit en levert ontzettend veel stress op. Onderzoek heeft ook aangetoond dat als je een paar dagen je mail niet checkt, de hartslag daalt. Je wordt er veel relaxter door.
Uw boek is een pleidooi voor een strak ritme in de werkdag.
De aarde draait rond in een ritme. En een tijger ligt de hele dag te luieren om toe te slaan als er een prooi in de buurt is. Een chef-kok heeft een ritme door alles (mise-en-place) op een vaste plek klaar te zetten. We zouden in ons werk ook veel meer een ritme moeten inbouwen. In de ochtend ben je bijvoorbeeld veel meer gefocust. Aan het einde van de dag kun je veel beter routineklusjes doen. Er zijn studies die aantonen dat sommige mensen veel beter werken in een vierdaagse werkweek omdat ze zo beter hun week kunnen indelen. Je brein (met al die stofjes) hanteert ook ritmes. Door je ritme aan te passen, word je minder gestrest en (hoewel onderzoeken ernaar dun zijn – red.) is de aanname dat de productiviteit stijgt als je je werkdag goed indeelt.
Wat is hierbij het appèl van je aan werkgevers?
Er is een omslag nodig. Managers voeren de druk om te presteren enorm op. Je wordt bijna gedwongen om de gehele dag te pieken en te presteren. We moeten veel beter gaan nadenken over hoe we een werkdag/werkweek indelen, zodat mensen veel relaxter en beter hun werk kunnen doen. Dat geldt voor iedereen persoonlijk, maar ook in relatie tot je collega’s. Altijd maar aanstaan is geen goede tactiek. De discussie gaat nu vaak over: werken we twee of drie dagen thuis? Maar daarmee los je het ritmeprobleem niet op. Je moet individuele vrijheid van werken gaan koppelen aan teamgedrag. Dat is best een ingewikkelde. Een hoofdstuk in mijn boek is gewijd aan: de nieuwe werkweek. Hoe ziet die eruit op basis van een gezond ritme? Ik raad iedereen aan eens pen en papier te pakken en een ritme op te schrijven waar-ie zich prettig bij voelt. Pieken afwisselen met rust. Door thuiswerken is er geen maandagochtendoverleg en geen vrijdagmiddagborrel meer voor reflectie. Alles lijkt gericht op output. Het is altijd een tandje erbij en nooit een tandje eraf. Werkgevers maken nu reclame met dat mensen zelf hun werkweek mogen indelen (inclusief thuiswerken) als ze er maar komen werken. Daarbij denken ze niet na over hoe we met elkaar dat werk dan gaan inrichten. We worden geleefd door onszelf en door anderen. Constant pieken werkt averechts.
Waarom moeten we daarbij gaan denken en doen als ‘een president’?
De Amerikaanse president Obama had een heel streng ritme voor zichzelf. Met vroeg opstaan en hardlopen. En uren in de avond voor reflectie. Je beseft soms niet half wat er elke dag op je afkomt. Dat moet je ergens een plek geven om rustig te kunnen slapen. Obama zat ’s avonds soms in zijn eentje op kantoor en wilde niet gestoord worden om zo rustig na te kunnen denken. Ontwikkel je eigen ritme om te leren omgaan met alles wat moet gebeuren. Focus helpt je daarbij – als een tijger – te pieken op de goede momenten. Volg daarbij de curve van de kameel: met pieken en dalen.
U pleit zelfs voor sportkleding op kantoor.
Volgens mij is het momenteel elke dag al casual friday, maar sportkleren op kantoor zouden inderdaad goed zijn. Bewegen is namelijk enorm goed voor je gezondheid en het ontwikkelen van een ritme, denkkracht en je geheugen. Een goed ritme bestaat uit voorbereiden-pieken-afronden en weer opladen.
Is die kantoortuin nog wel een goed idee als we 81 keer per uur worden afgeleid door collega’s, mail of telefoon? Dat helpt niet echt met focus en een ritme.
Als je pakweg met allemaal programmeurs werkt, kan een kantoortuin wel. Maar als er opeens iemand van sales bij komt zitten, werkt dat niet meer. Dan hoort die programmeur bij wijze van spreken die salesman iets verkopen wat nog helemaal niet geprogrammeerd is. Dan word je afgeleid; ontstaat stress. Kantoortuinen kunnen, maar dan moet je erover nadenken en bijvoorbeeld ook stilteplekken inruimen. Nu gaat het qua productiviteit in een kantoortuin vaak mis door te veel afleiding.