trefwoord
De kracht van de informele organisatie: het onzichtbare fundament van succesvolle verandering
Naast de formele structuren, organogrammen en procedures bestaat in elke organisatie een tweede, vaak krachtigere werkelijkheid: de informele organisatie. Dit netwerk van onofficiële relaties, ongeschreven regels en alternatieve werkwijzen vormt de werkelijke motor achter organisatieverandering en innovatie. Laten we ontdekken wat de informele organisatie precies inhoudt en waarom deze zo belangrijk is voor organisaties die succesvol willen veranderen en vernieuwen.
Wat is de informele organisatie precies?
De informele organisatie bestaat uit de ongeschreven sociale structuren, relaties en processen die naast de formele organisatie bestaan. Het is het web van persoonlijke relaties en onuitgesproken regels dat een grote invloed heeft op hoe werk daadwerkelijk wordt gedaan. Waar de formele organisatie zichtbaar is in organogrammen en functieomschrijvingen, toont de informele organisatie zich in de dagelijkse praktijk: in wie met wie samenwerkt, wie invloed heeft en hoe problemen écht worden opgelost.
An Kramer
Olifantenpaadjes - Organisatieverandering binnendoor en buitenom
In
Olifantenpaadjes laat An Kramer zien dat de informele organisatie onuitroeibaar is en daarom juist krachtig. Net als olifantenpaadjes in een park ontstaan omdat ze effectiever zijn dan de geplande paden, zoeken mensen in organisaties vaak praktische routes naast de formele wegen.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Het begrijpen van de informele organisatie is cruciaal voor iedereen die betrokken is bij organisatieverandering. De meeste veranderinitiatieven richten zich op de formele kant: nieuwe structuren, processen of systemen. Maar zonder inzicht in de informele organisatie blijven deze veranderingen vaak oppervlakkig en tijdelijk.
An Kramer: ‘De informele organisatie is onuitroeibaar en dus krachtig’
An Kramer
In een interview legt An Kramer uit waarom de informele organisatie zo belangrijk is: 'De informele organisatie is onuitroeibaar en dus krachtig. Daar zitten de motivatie en het verlangen. Daar zitten goede ideeën, creativiteit en initiatiefkracht. Kortom, verandervermogen.'
De formele versus de informele organisatie
Formele en informele organisatiestructuren bestaan altijd naast elkaar. De formele organisatie biedt kaders, duidelijkheid en richting, maar kan ook leiden tot starheid en traagheid. De informele organisatie zorgt voor flexibiliteit, snelheid en aanpassingsvermogen, maar kan ook leiden tot willekeur als ze niet wordt erkend en benut.
Thijs Homan
Het et-cetera-principe - Een nieuw perspectief op organisatieontwikkeling
In
Het et-cetera-principe beschrijft Thijs Homan hoe de informele organisatie de werkelijke drijvende kracht is achter organisatieontwikkeling. Hij toont hoe tussen de regels en processen de echte verandering plaatsvindt, vaak los van formele verandertrajecten.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
SPOTLIGHT: An Kramer
An Kramer is als zelfstandig veranderkundige en organisatieactivist een autoriteit op het gebied van de informele organisatie. Vanuit haar onderneming 'Nomadisch Veranderen' helpt ze organisaties om de kracht van de informele organisatie te benutten voor duurzame verandering.
Meer over An Kramer
Olifantenpaadjes dragen bij aan een creatieve organisatie
Bert Peene
Zoals beschreven in het artikel 'Olifantenpaadjes dragen bij aan een creatieve organisatie', barsten veel organisaties nog steeds van de regels en procedures omdat we onszelf voorhouden dat dit de enige manier is om te voorkomen dat de organisatie stuurloos wordt. Maar die benadering werkt niet en is volgens Kramer ook niet nodig.
Ongeschreven regels: de kern van de informele organisatie
Een belangrijk onderdeel van de informele organisatie zijn de ongeschreven regels - de impliciete verwachtingen en normen die bepalen hoe mensen zich gedragen. Deze regels hebben vaak meer invloed op gedrag dan formele beleidsregels en procedures.
Ongeschreven regels - Hoe je hardnekkige patronen in je team verandert
Annemieke Figee
In het artikel 'Ongeschreven regels - Hoe je hardnekkige patronen in je team verandert' wordt beschreven hoe in elk team ongeschreven regels bestaan die bepalen welk gedrag geaccepteerd wordt. Een voorbeeld is: 'Bij ons is het heel gebruikelijk om onvoorbereid naar een vergadering te komen. Niemand zegt daar wat van.'
Math de Vaan
Machiavelli op de werkvloer
Machiavelli op de werkvloer van Math de Vaan beschrijft hoe in de informele organisatie het politieke spel wordt gespeeld. De meeste beslissingen worden voorbereid in de informele sfeer, waar het web van persoonlijke relaties en ongeschreven regels grote invloed heeft.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Olifantenpaadjes: alternatieve routes naar verandering
Informele organisatiestructuren ontstaan vaak als reactie op inefficiënte formele systemen. Net zoals wandelaars in een park snelkoppelingen creëren naast formele paden, zoeken medewerkers naar de meest effectieve manieren om hun werk te doen, ook als dat betekent dat ze officiële procedures omzeilen.
Olifantenpaadjes - Organisatieverandering binnendoor en buitenom
Een waardevolle les uit Olifantenpaadjes is dat de informele organisatie niet moet worden bestreden, maar benut. Zoek naar bestaande olifantenpaadjes die al zo goed werken dat ze versterkt en gestimuleerd kunnen worden, en gebruik deze als uitgangspunt voor verandering in plaats van een 'top-down' ontwerp te forceren.
Olifantenpaadjes - Verplichte kost voor verandernomaden
Nico Jong
In de recensie 'Olifantenpaadjes - Verplichte kost voor verandernomaden' wordt benadrukt dat het boek van Kramer een bijzonder prettig leesbaar veranderboek is. Het biedt inzichten en tips voor het realiseren van organisatieveranderingen in een vluchtige, onzekere, complexe en ambigue samenleving.
De verwaarloosde organisatie: als de balans verstoord is
Wanneer de informele organisatie te sterk wordt ten opzichte van de formele structuren, kan een organisatie 'verwaarloosd' raken. In zo'n situatie ontstaan schadelijke interactiepatronen en wordt effectieve sturing bemoeilijkt.
Joost Kampen
Veranderkundige methoden bij verwaarloosde organisaties
In
Veranderkundige methoden bij verwaarloosde organisaties beschrijft Joost Kampen hoe in verwaarloosde organisaties de informele organisatie vaak sterker is dan de formele structuur en hoe deze disbalans hersteld kan worden.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
SPOTLIGHT: Joost Kampen
Joost Kampen is veranderkundige en expert op het gebied van verwaarloosde organisaties. Hij promoveerde op dit concept en heeft uitgebreide ervaring met het adviseren van organisaties met ontwikkelingsproblemen. Zijn benadering is gebaseerd op het herstel van gezonde relaties tussen formele en informele structuren.
Meer over Joost Kampen
Odette Moeskops: ‘Emoties kunnen het topje van een ijsberg zijn’
Odette Moeskops
In het artikel 'Emoties kunnen het topje van een ijsberg zijn' wordt beschreven hoe de emotionele logica in organisaties samenhangt met de informele structuren. Soms zijn emoties de drager van iets dat dieper in de organisatie aan de hand is. Ze kunnen wijzen op fundamentele spanningen in de organisatiestructuur of -cultuur.
Netwerken en de informele organisatie
De informele organisatie manifesteert zich vaak in de vorm van netwerken die de formele grenzen van afdelingen, functieniveaus en zelfs organisaties overschrijden. Deze netwerken vormen verbindingen die waardevolle kennis en ervaring delen op een manier die veel natuurlijker is dan via formele kanalen.
Edwin Kaats: ‘Netwerken hebben zeker een vorm van organisatie nodig’
Edwin Kaats
Edwin Kaats legt in een interview uit dat netwerken een bijzondere vorm van organiseren zijn die steeds meer aandacht krijgt. Ze zijn uitermate geschikt voor het aanpakken van complexe vraagstukken en kunnen een grote variatie aan disciplines en expertises mobiliseren.
Simon van der Veer
De Vanzelforganisatie
In
De Vanzelforganisatie beschrijft Simon van der Veer hoe het informele, vanzelforganiserende deel van de organisatie minstens zo belangrijk is als de formele structuur, maar vaak onderbelicht blijft in managementbenaderingen.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Informeel leiderschap: invloed zonder positie
Binnen de informele organisatie spelen informele leiders een cruciale rol. Dit zijn mensen die niet op basis van hun formele positie, maar door hun natuurlijke invloed en initiatieven richting geven aan hun collega's en de organisatie.
Informeel leiderschap -Leidinggeven zonder de baas te zijn
Peter van Lonkhuyzen
Het artikel 'Informeel leiderschap - Leidinggeven zonder de baas te zijn' beschrijft hoe informele leiders initiatief nemen en anderen erbij betrekken, niet omdat ze dat geacht worden te doen, maar omdat ze het zelf nuttig of nodig vinden. Ze investeren hun energie zonder belofte van beloning of promotie.
Gianni van den Hurk
Hakken uit het zand
In
Hakken uit het zand beschrijft Gianni van den Hurk via verrassende anekdotes hoe medezeggenschap in de praktijk werkt. Het boek laat zien hoe informele processen en relaties een grote rol spelen naast de formele structuren van medezeggenschap.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 6 werkdagen
De bovenstroom en onderstroom verbinden
Een effectieve organisatie weet de formele 'bovenstroom' (structuren, systemen, procedures) te verbinden met de informele 'onderstroom' (relaties, emoties, overtuigingen). Pas wanneer deze twee werelden met elkaar in balans zijn, kan een organisatie echt floreren en veranderingen duurzaam implementeren.
Andere tijden, flexibel organiseren - 'Aanrader'
Annemarie de Martines
In 'Andere tijden, flexibel organiseren' wordt benadrukt dat organisaties de bovenstroom én onderstroom in balans moeten houden. 'We kunnen in de strategie, de structuren, systemen en procedures van de organisatie weliswaar alles keurig met elkaar regelen, maar dit moet wel in balans zijn met de onderstroom.'
"De informele organisatie is wat er werkelijk gebeurt in organisaties, ongeacht wat er op papier staat. Het is waar echte beslissingen worden genomen, waar problemen echt worden opgelost, en waar de werkelijke waarde wordt gecreëerd."
Uit: De Vanzelforganisatie
Werkrelaties als fundament van de informele organisatie
De kwaliteit van werkrelaties bepaalt in hoge mate hoe de informele organisatie functioneert. Betekenisvolle werkrelaties vormen een bedding voor effectieve samenwerking en maken het mogelijk om moeilijke vraagstukken samen aan te pakken.
Betekenisvolle werkrelaties van Ina Ahuis
Ina Ahuis
In 'Betekenisvolle werkrelaties' van Ina Ahuis wordt beschreven hoe werkrelaties meer dan ooit een belangrijke houvast zijn nu we minder kunnen terugvallen op vaste structuren, rollen en regels. De kwaliteit van deze relaties bepaalt of we kunnen schitteren of juist schutteren in ons werk.
Vanzelfzwijgende elementen in organisaties
In elke organisatie zijn er ook 'vanzelfzwijgende' aspecten die onbewust het gedrag en de interacties beïnvloeden. Deze onuitgesproken maar wel aanwezige patronen kunnen een grote impact hebben op hoe de organisatie functioneert.
Vanzelfzwijgend - ‘Nieuw interventierepertoire’
Niels Cool
In de recensie 'Vanzelfzwijgend - Nieuw interventierepertoire' wordt het belang benadrukt van het begrijpen van de dynamiek in vastzittende relaties. Emoties vormen hierbij de 'brandstof': ze voeden individueel gedrag en beïnvloeden relaties, wat leidt tot patronen in interacties die zichzelf in stand houden.
Harm Krol
Geheimen van de managementboemerang
In
Geheimen van de managementboemerang ontrafelt Harm Krol de grondhouding van managers. Het boek toont hoe onzichtbare, informele dynamieken grote invloed hebben op de effectiviteit van managementinterventies.
Boek bekijken
Op werkdagen voor 21:00 besteld, volgende dag in huis
Conclusie: De informele organisatie als sleutel tot duurzame verandering
De informele organisatie is geen bijzaak, maar een fundamenteel onderdeel van elke organisatie dat niet genegeerd kan worden. Succesvolle veranderingen beginnen met het erkennen en benutten van de kracht van deze informele structuren, relaties en processen. Door de aandacht niet alleen te richten op formele aspecten, maar juist op de verbinding tussen formeel en informeel, kunnen organisaties hun verandervermogen vergroten en duurzame resultaten behalen.
Voor leiders, adviseurs en iedereen die betrokken is bij organisatieverandering is het essentieel om de informele organisatie te begrijpen, te respecteren en strategisch in te zetten. Alleen dan kunnen organisaties echt flexibel, creatief en toekomstbestendig worden in een steeds complexere en snel veranderende wereld.
De bestsellers
-
€ 33,50
-
€ 49,95
-
€ 22,95
-
€ 35,95
-
€ 29,50
