Het onderwijssysteem: fundament van onze samenleving of aan herziening toe?

Het onderwijssysteem vormt de ruggengraat van onze kennismaatschappij. Het bepaalt hoe we leren, wat we leren en voor welke toekomst we worden opgeleid. Maar voldoet ons huidige systeem nog wel aan de eisen van deze tijd? Steeds meer onderwijsprofessionals, journalisten en wetenschappers stellen kritische vragen over de fundamenten waarop ons onderwijs is gebouwd. In deze verkenning belichten we verschillende perspectieven op ons onderwijssysteem en de mogelijke wegen naar vernieuwing.

Kritische stemmen over het huidige onderwijssysteem

De afgelopen jaren zijn er steeds meer boeken verschenen die fundamentele kritiek leveren op hoe ons onderwijs is ingericht. Deze publicaties stellen vragen bij de basisprincipes, de effectiviteit en de toekomstbestendigheid van ons onderwijssysteem.

Johannes Visser

Is het voor een cijfer?

In Is het voor een cijfer? onderzoekt Johannes Visser hoe ons onderwijssysteem is verworden tot een cijfercultuur die echte nieuwsgierigheid en leergierigheid in de weg staat. Als oud-leraar Nederlands en onderwijsjournalist legt hij bloot hoe deze focus op kwantificeerbare resultaten het werkelijke leren ondermijnt.
Boek bekijken

€ 15,00

Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis

Spotlight: Johannes Visser

Johannes Visser staat bekend als een scherpe criticus van het huidige onderwijssysteem. Als oud-leraar Nederlands en onderwijsjournalist voor De Correspondent won hij tweemaal de Nationale Prijs voor Onderwijsjournalistiek. Zijn inzichten zijn gebaseerd op zowel praktijkervaring als diepgaand journalistiek onderzoek.

Visser is niet de enige die kritische kanttekeningen plaatst bij ons huidige onderwijssysteem. Ook onderwijsprofessionals die dagelijks in het veld staan, signaleren fundamentele problemen in de manier waarop we leren organiseren.

Raimke Groothuizen

Sprookjesboek voor studenten

In Sprookjesboek voor studenten neemt Raimke Groothuizen ons op een creatieve manier mee langs de pijnpunten van het onderwijssysteem. Met humor en een licht rebelse aanpak laat ze zien hoe het huidige systeem niet alle studenten even goed bedient en welke mythen we in stand houden.
Boek bekijken

€ 24,99

Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis

Leike van Oss: ‘Systeemdenken ontrafelt dynamieken in complexe gehelen’

Leike van Oss

In het artikel 'Leike van Oss: Systeemdenken ontrafelt dynamieken in complexe gehelen' wordt uitgelegd hoe systeemdenken ons kan helpen om de complexiteit van organisaties - waaronder ook het onderwijssysteem - beter te begrijpen. Dit perspectief biedt handvatten om vastgeroeste patronen te doorbreken.

Artikel lezen

De maatschappelijke impact van ons onderwijssysteem

Het onderwijssysteem staat niet op zichzelf maar heeft verstrekkende gevolgen voor de samenleving als geheel. Het beïnvloedt kansengelijkheid, sociale mobiliteit en uiteindelijk ook economische ontwikkeling. Verschillende auteurs onderzoeken deze bredere maatschappelijke effecten.

Frans Leijnse

Standenonderwijs

Standenonderwijs van Frans Leijnse analyseert hoe het Nederlandse onderwijssysteem onbedoeld sociale ongelijkheid in stand houdt. Hij toont aan hoe ons onderwijs nog steeds is ingericht langs lijnen van sociale klassen, waardoor kansengelijkheid onder druk staat.
Boek bekijken

€ 24,50

Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis

Joris Luyendijk

De zeven vinkjes

In de bestseller De zeven vinkjes onderzoekt Joris Luyendijk hoe bepaalde elementen in ons onderwijssysteem bijdragen aan maatschappelijke ongelijkheid. Hij laat zien hoe elite-opleidingen functioneren als poorten naar machtsposities, waardoor privileges van generatie op generatie worden doorgegeven.
Boek bekijken

€ 24,99

Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis

SPOTLIGHT: Joris Luyendijk

Joris Luyendijk is een invloedrijke journalist en antropoloog die met zijn scherpzinnige analyses maatschappelijke structuren blootlegt. In 'De zeven vinkjes' analyseert hij hoe ons onderwijssysteem bijdraagt aan het in stand houden van privileges en ongelijkheid in de samenleving. Meer over Joris Luyendijk

Steven Mannens: ‘Scholen moeten het gesprek over leren centraal stellen’

Steven Mannens

In het artikel 'Scholen moeten het gesprek over leren centraal stellen' wordt benadrukt dat er in onderwijsinstellingen te weinig wordt gesproken over wat leren eigenlijk is. Deze fundamentele vraag verdient meer aandacht in het debat over onderwijsvernieuwing.

Artikel lezen

De leraar in het huidige onderwijssysteem

Leraren staan in het hart van ons onderwijssysteem, maar ervaren vaak dat het systeem hen eerder beperkt dan ondersteunt in hun missie. Verschillende auteurs geven stem aan deze ervaringen en pleiten voor een herwaardering van de rol van de docent.

Mark van der Werf

Meester Mark vraagt door

In Meester Mark vraagt door geeft Mark van der Werf een indringend kijkje in de praktijk van het lesgeven. Als voormalig journalist die de overstap maakte naar het onderwijs, biedt hij een uniek perspectief op de druk die het onderwijssysteem op leraren legt.
Boek bekijken

€ 16,99

Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis

"Het onderwijssysteem lijkt soms meer bezig met het meten van resultaten dan met het faciliteren van echt leren. Leraren worden gevangen in een web van administratie en toetsmomenten, terwijl hun passie ligt bij het overbrengen van kennis en het inspireren van jonge mensen." Uit: Meester Mark vraagt door

Nooit af, indeed

Bertrand Weegenaar

Het artikel 'Nooit af, indeed' bespreekt hoe ons onderwijssysteem jongeren opleidt voor een industrieel tijdperk dat nauwelijks nog bestaat. Deze fundamentele kritiek vraagt om een herziening van wat we onderwijzen en hoe we dat doen in een snel veranderende wereld.

Artikel lezen

Systeemdenken als sleutel tot onderwijsvernieuwing

Om het onderwijssysteem werkelijk te vernieuwen, is het nodig verder te kijken dan symptoombestrijding. Verschillende experts pleiten voor een systemische benadering, waarbij alle elementen in hun onderlinge samenhang worden bekeken.

Van, voor en door systeemdenkers

Bert Peene

In 'Van, voor en door systeemdenkers' wordt uitgelegd hoe systeemdenken kan helpen bij het begrijpen en transformeren van complexe organisaties zoals het onderwijssysteem. Door het geheel én de onderlinge relaties te beschouwen, kunnen fundamentelere veranderingen worden gerealiseerd.

Artikel lezen

Claire Boonstra Claudette de Graaf Bierbrauwer Nanda Carstens

Het Onderwijsvragenboek

Het Onderwijsvragenboek van Claire Boonstra, Claudette de Graaf Bierbrauwer en Nanda Carstens stelt fundamentele vragen over de basis van ons onderwijssysteem. Het boek gaat ervan uit dat een goed systeem gebaseerd moet zijn op wat werkelijk goed is voor de ontwikkeling van mensen.
Boek bekijken

€ 27,99

Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis

Marieke van Voorn: ‘Zorg moet worden verleend vanuit visie, niet vanuit een protocol’

Marieke van Voorn

In 'Zorg moet worden verleend vanuit visie, niet vanuit een protocol' worden parallellen getrokken tussen de zorg- en onderwijssector. Beide sectoren kampen met vergelijkbare systemische problemen: bureaucratie, controledrang en een kloof tussen systeem- en leefwereld.

Artikel lezen

Is het voor een cijfer? Een belangrijke les uit 'Is het voor een cijfer?' is dat betekenisvol leren ontstaat wanneer intrinsieke motivatie centraal staat. Wanneer het onderwijssysteem te veel focust op extrinsieke motivatie zoals cijfers, vermindert dit de natuurlijke nieuwsgierigheid en het plezier in leren.

Conclusie: naar een toekomstbestendig onderwijssysteem

Ons onderwijssysteem staat voor grote uitdagingen. De kritische stemmen die we in deze verkenning hebben gehoord, vragen om een fundamentele herbezinning op hoe we leren organiseren. Dit vraagt om moed van beleidsmakers, schoolleiders en docenten om gevestigde patronen ter discussie te stellen.

De toekomst van ons onderwijssysteem ligt in het vinden van een nieuwe balans: tussen structuur en vrijheid, tussen kwalificatie en persoonlijke ontwikkeling, tussen traditie en vernieuwing. Door het gesprek hierover blijvend te voeren - met alle betrokkenen, van leerlingen tot beleidsmakers - kunnen we werken aan een onderwijssysteem dat werkelijk toekomstbestendig is en recht doet aan de diverse talenten en behoeften van alle lerenden.