Het landschap van het recht

1 TER INLEIDING 9

2 WETEN WAT RECHT IS: OVER RECHTSBRONNEN 13
Hoe kennen we het recht? 13
Kijken in de wet 13
Kijken in de wet is niet genoeg: het belang van rechterlijke
uitspraken (jurisprudentie) 19
Jurisprudentie 19
Ongeschreven recht als rechtsbron? 23

3 WAT IS RECHT? 25

4 DEMOCRATISCHE EN SOCIALE RECHTSSTAAT 29

5 RECHTSGEBIEDEN 33
Publiekrecht 33
Staatsrecht 33
Bestuursrecht 34
Strafrecht 36
Privaatrecht 40
Materieel recht en (formeel) procesrecht 44
Internationalisering en europeanisering van het recht 44
Tussenzones en nieuwe rechtsgebieden 46

6 TOEGANG TOT HET RECHT EN RECHTSBESCHERMING 49
Spoedprocedures 51
Burgerlijke rechter als reserverechter 52
Minstens twee kansen: hoger beroep en cassatie 52
Toegang tot recht: de weg naar het recht op papier
en in praktijk 54
Zorgen 56

7 RECHTSONTWIKKELINGEN 59
Groei van het recht 60
Modernisering en technologische turbulentie 62
Morele verschuivingen 65
Vermaatschappelijking van het recht 66
Te veel recht: regeldruk en juridisering? 69
Toekomst van het recht 72

VERDER ZOEKEN 77
LITERATUUR 79