De vloek van Big Tech

1 Inleiding 15
1.1 Big Tech als constitutioneel probleem 15
1.2 De Big Tech-lobby 17
1.3 Beperkte handhavingskracht 20
1.4 Afhankelijkheden 24
1.5 Internationale mobiliteit en competitie 26
1.6 Big Tech-bedrijven als state-like-powers 28
1.7 Een pathologisch streven naar winst en macht 32
1.8 Digitaal feodalisme 35
1.9 Het plan van dit boek 40
1.10 Het doel van dit boek 46

2 Feodalisme en constitutionele ontwikkeling 51
2.1 De feodalisering van West-Europa (500-1000 n. Chr.) 52
2.2 Een voorzichtig herstel van constitutionele structuren (1000-1400) 58
2.3 Constitutionele structuren betwist 60
2.4 Constitutionele ontwikkeling in een stroomversnelling (1400-1800) 62
2.5 Tussen feodalisme en democratische rechtsstaat 66
2.6 De Franse Revolutie en de Code Civil (vanaf 1789) 69
2.7 De uitvinding en introductie van moderne eigendom 73
2.8 De grote demarcatie in de Anglo-Amerikaanse wereld 77
2.9 Het einde van de geschiedenis 78
2.10 De grote herfeodalisering 80

3 Private eigendom blijkt publieke macht 83
3.1 Eigenschappen van moderne eigendom zelf 88
3.2 Gebrek aan democratiserend beleid 90
3.3 De niet-eigenaar 93
3.4 De scheiding tussen object en recht 95
3.5 Intellectuele eigendom 96
3.6 De grondwettelijke/verdragsrechtelijke bescherming van eigendom 98
3.7 Eigendom als natuurrecht 99
3.8 Technologische ontwikkeling 100
3.9 De kiem voor Big Tech 102

4 De kapitaalvennootschap als private overheid 105
4.1 De private onderneming vóór de kapitaalvennootschap 107
4.2 De introductie van de moderne kapitaalvennootschap 112
4.3 Privilege voor de allerrijksten? Of voor iedereen beschikbaar? 117
4.4 Conglomeraten en constructies 120
4.5 The curse of Bigness 124

5 Globalisering, de multinational en de race to the bottom 131
5.1 De multinational als juridisch construct 133
5.2 Concurrentie tussen staten 134
5.3 Hyperglobalisering 137
5.4 Globalisering en feodalisering 147
5.5 Intermezzo: is feodalisering eigenlijk erg? 150

6 Digitalisering als vliegwiel 153
6.1 Netwerkeffecten 155
6.2 Platformisering en verwevenheid 160
6.3 Schaalvoordelen 165
6.4 Deterritorialisering en mobiliteit 166
6.5 Snelheid 169
6.6 Black boxes en stealth 171
6.7 Rule of code 174

7 Remedies 177
7.1 De staat en zijn samenwerkingsverbanden vergroten 179
7.2 Tegengaan van afhankelijkheid 184
7.3 Herterritorialiseren 187
7.4 Big Tech constitutionaliseren 189
7.5 Versterken van de civil society 192
7.6 Van corporate capitalism naar property owning democracy 194

8 Tot slot 199

Literatuurlijst 201
Over de auteur 223